بدترین و فاجعه بارترین حوادثی که به دلیل خطای انسانی رخ دادند - باشگاه فوتبال بارسلونا

سخن در خصوص این فاجعه بسیار است و رسانه های زیادی در روز های اخیر و به خصوص از زمانی که علت وقوع حادثه آتش خودی و خطای انسانی عنوان شده در خصوص آن قلم فرسایی نموده اند. وقوع چنین اتفاقاتی در تاریخ بی سابقه نبوده و دستکم در سال های اخیر شاهد مواد متعددی از ساقط شدن هواپیما های مسافربری به دلیل خطای انسانی و شلیک اشتباهی سیستم های پدافندی یا دیگر انواع سلا ح های زمین به هوا و یا حتی بمب گذاری بوده ایم، اما شوربختانه این اولین باری است که یک هواپیمای مسافربری توسط خود کشوری که هواپیما از آن برخاسته و بیشترین مسافرین آن شهروند خود آن کشور هستند مورد هدف قرار می گیرد.

آشناترین و دردناکترین این موارد شلیک ناو آمریکایی وینسنس در سال 1988 به هواپیمای مسافربری ایرانی بود که در آن 290 ایرانی جانشان را از دست دادند. تازه ترین مورد این گونه حوادث نیز مربوط به سال 2017 و یک هواپیمای مسافربری خطوط هوایی مالزی با 298 خدمه و مسافر بود که در آسمان اوکراین و به اشتباه توسط نیرو های مورد حمایت روسیه ساقط شد و البته هیچگاه روسیه و نیرو های هوادار آن در شرق اوکراین مسئولیت آن را نپذیرفتند. مورد شناخته شده، اما قدیمی دیگر مربوط به یک هواپیمای خطوط هوایی کره جنوبی در سال 1983 بود که توسط سیستم پدافند هوایی اتحاد جماهیر شوروی مورد اصابت قرار گرفته، به مرگ 269 نفر مسافر آن انجامید و یکی از اولین موارد ساقط شدن هواپیما های مسافربری به دلیل خطای انسانی بود.

بدین بهانه در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با بدترین و فاجعه بارترین حوادثی که در اثر خطای انسانی در طول تاریخ مدرن اتفاق افتاده آشنا کنیم.

1. نابودی دریاچه آرال

دریاچه آرال یک حوزه آبریز محصور و یکی از عظیم ترین دریاچه های دنیا بود. این دریاچه از شمال به قزاقستان و از جنوب به مرز ازبکستان متصل بود. حوزه آبریز این دریاچه، کشور های ازبکستان، ترکمنستان، تاجیکستان، قرقیزستان و قزاقستان بود. این دریاچه زمانی 68.000 کیلومتر مربع مساحت داشت، اما از دهه 1960 مساحت آن به دلیل پروژه ها و سیاست های آبیاری اتحاد جماهیر شوروی رو به کاهش گذاشت.

در سال 2007 این دریاچه به 4 دریاچه کوچکتر تقسیم شده، اما تصاویر ماهواره ای سال 2014 نشان می دهد که بخش شرقی دریاچه آرال به طور کلی خالی از آب است که اکنون از آن با نام بیابان آرالکوم یاد می گردد. بان کی مون، دبیر کل سابق سازمان ملل از این فاجعه به عنوان یکی از بدترین فجایع زیست محیطی سیاره زمین یاده نموده است.

اکوسیستم های داخل و اطراف دریاچه از بین رفته، مردمی که روزگارشان را با ماهیگیری می گذراندن اکنون بیکار شده و از امواج خروشان دریاچه تنها مواد شیمیایی سمی به جای مانده که یادگار آزمایشات تسلیحاتی و استفاده بیش از حد از کود های شیمیایی هستند. نرخ مرگ و میر بچه ها در منطقه افزایش یافته و بیماری سل به شدت شیوع یافته است. اگر چه کوشش های محدودی برای احیای این دریاچه اجرا شده، اما در بخش جنوبی دریاچه، دولت ازبکستان سعی دارد از بستر خشک شده آن برای اکتشاف و استخراج نفت استفاده کند.

2. فاجعه چرنوبیل

در میان فجایع اتمی دنیا فاجعه چرنوبیل شناخته شده ترین و مرگبارترین آن هاست. از لحاظ عظیمی، این فاجعه بعد از فاجعه فوکوشیما قرار می گیرد، اما در ماجرای چرنوبیل مقادیر بسیار بیشتر از مواد رادیواکتیو وارد هوا شده و به بخش های غربی اتحاد جماهیر شوروی و اروپا نفوذ کرد. نیروگاه اتمی چرنوبیل در نزدیکی شهر پریپرت در اوکراین و تحت مدیریت مستقیم مقامات رسمی اتحاد جماهیر شوروی قرار داشت.

در 26 آوریل 1986، در جریان یک تست سیستمی، راکتور شماره 4 این نیروگاه شاهد افزایش غیرطبیعی انرژی بود که با انفجار هسته آن همراه شد. بدین ترتیب مواد رادیواکتیو وارد هوا شده و به سرعت به نقاط دیگر منتقل شد. در نتیجه 31 نفر از مردم شهر کشته شده و شهر پریپرت بعد از تاخیری ناشی از سوء مدیریت تخلیه شد. آنالیز ماجرا و تحقیقات اجرا شده نشان داد که عامل و خطای انسانی نقش اصلی را در این فاجعه داشته است و پیش از شروع تست ها، یکی از کارکنان نیروگاه مکانیزم های خاموش کردن اتوماتیک سیستم را غیرفعال نموده بود.

در ادامه نگرانی هایی در خصوص عدم توجه مقامات شوروی به روزآمدسازی نیروگاه ها و رآکتور ها نیز مطرح شد. اکنون این رآکتور در احاطه یک مخروط غول پیکر قرار گرفته تا مواد رادیواکتیو بیشتری به هوا وارد نگردد و تنها تعداد معدودی از محققان و دانشمندان به این منطقه دسترسی دارند و کار های تحقیقاتی، تعمیر و نگهداری و البته آلودگی زدایی را انجام می دهند.

3. انفجار در شاتل چلنجر

وارد شدن مجدد به جو زمین تنها بخش ترسناک از سفر به فضا نیست. در 28 ژانویه 1986، شاتل فضایی چلنجر در هوا و بر فراز کیپ کاناورال در فلوریدا منفجر شد. باز شدن قطعات شاتل زمانی شروع شد که یک واشر اورینگی مربوط به بوستر راکت جامد در هنگام پرتاب دچار نقص عملکرد شد. وقتی که این واشر پاره شد، گاز داغ از آن نشت نموده و به تانکر سوخت خارجی آسیب وارد کرد که انفجاری را در پی داشت. میلیون ها نفر از مردم آمریکا در روی زمین و به وسیله تلویزیون شاهد بلند شدن چلنجر و در ادامه انفجار آن و پخش شدن قطعاتش در اقیانوس بودند.

7 فضانوردی که در داخل سفینه بودند کشته شدند. بدنبال این حادثه، رونالد ریگان، رییس جمهور وقت ایالات متحده، کمیته ای را مسئول رسیدگی به ماجرا کرد. تیم تحقیق به این نتیجه رسید که روز در نظر گرفته شده برای پرتاب سفینه چلنجر بسیار سرد بوده و دمای بسیار پایین باعث نقص عملکرد واشر اورینگی شده است. علاوه بر این، آن ها به این نتیجه رسیدند که کمپانی فراوری کننده بوستر های راکت اخطار ها در خصوص احتمال نقص عملکرد آن ها را نادیده گرفته است. مدیران ناسا نیز به این بی اعتنایی ادامه داده و به مدت 17 سال این نقص ها را نادیده گرفتند.

4. فاجعه فرودگاه تنریف

در مارس 1977، بدترین فاجعه تاریخ هوانوردی تا به امروز در تنریف، اسپانیا رخ داد در شرایطی که حادثه نه در هوا بلکه روی باند فرودگاه رخ داد. به دلیل ترکیب شدن عوامل مختلفی مانند کاهش دید به دلیل مه و ارتباط نامناسب بین بخش کنترل هوایی و خلبانان دو هواپیمایی که روی زمین قرار داشتند، بیش از 583 نفر از سرنشینان هر دو هواپیما جانشان را از دست دادند.

برخورد دو هواپیما زمانی رخ داد که یکی از هواپیما ها به اشتباه فکر می کرد که پیغام مساعد بودن شرایط برای بلند شدن از روی باند را دریافت نموده در حالی که یک هواپیمای دیگر هنوز روی باند پرواز و در جهت آن قرار داشت. خلبان و یاری خلبان پرواز KLM خیلی دیر متوجه این اشتباه شدند و در میان مه با هواپیمای PanAm برخورد کرد.

5. نشت نفت به دریا در ماجرای سکوی نفتی دیپ واتر هرایزن

در 20 آوریل 2010، در حال حفاری اکتشافی عمیق در چاهی نفتی در خلیج مکزیک، سکوی نفتی دیپ واتر هرایزن (Deepwater Horizon) دچار انفجار و آتش سوزی شد. در جریان این حادثه، 11 نفر از 126 خدمه سکو کشته شدند در حالی که 17 نفر دیگر نیز به شدت دچار جراحت و سوختگی شده بودند. این سکوی نفتی بعد از دو روز سوختن بالاخره در 22 آوریل غرق شد و نشت نفت به دریا شروع شد. در طی 87 روز، از دریچه صدمه دیده چاه نفتی بین 134 تا 208 میلیون گالن نفت خام وارد خلیج مکزیک شد.

بر اساس برآورد هایی که 5 سال پس از این حادثه اجرا شده، بیش از 800.000 پرنده، 65.000 لاکپشت و 12 درصد از جمعیت پلیکان های قهوه ای منطقه جانشان را در نتیجه این فاجعه از دست داده و آمار مرگ و میر دلفین ها 4 برابر بیشتر از مرگ و میر آن ها در بدترین مورد قبل از آن شد. بیش از 10 درصد از نفت نشت نموده از سکوی نفتی دیپ واتر هرایزن نیز در بستر دریا جا خوش نموده که برای دهه ها اکوسیستم های کف این منطقه را تحت تاثیر قرار خواهد داد. بعد ها تعیین شد که این حادثه ناشی از خطای انسانی در غیرفعال کردن مکانیزم های ایمنی متعدد بوده که حتی پرسنل روی سکو نیز از خرابی آن ها بی اطلاع بوده و سال ها به همین شکل به حال خود رها شده بودند.

6. نشت گاز سیانید در هند

در 2 دسامبر 1984، انفجاری در یک مرکز فراوری حشره کش به نام Union Carbide در بهوپال، هند رخ داد. این انفجار باعث نشت بیش از 45 تن گاز متیل ایزوسیانات و رسیدن به شهر های مجاور شد که در نهایت مرگ سریع و فوری 3.000 نفر را در پی داشت. در ادامه آمار کشته ها بین 15.000 تا 20.000 نفر تخمین زده شد هر چند سازمان های غیررسمی ادعا کردند که نزدیک به 500.000 نفر در معرض استنشاق و اثرات این گاز سمی قرار گرفته اند. بعد از این حادثه، نشت گاز به خوبی مدیریت نشده و بیش از 300 تن زباله در این محل به حال خود رها شد که تا سال 2016 همچنان باقی بودند.

این زباله های سمی باعث آلوده شدن آب منطقه شده و باعث بیماری های مزمن و نارسایی های جسمی در نوزادان شد. در سال 2004 دولت هند مجبور شد آب سالم در اختیار مردم منطقه قرار دهد، زیرا آب زیرزمینی آلوده شده و در سال 2010 نیز 7 نفر از پرسنل سابق مرکز فراوری حشره کش به دلیل سهل انگاری در رابطه با ماجرا گناهکار شناخته شدند.

7. فرو ریختن ساختمان در بنگلادش

مرگبارترین سانحه مربوط به کارخانه های نساجی در تاریخ و مرگبارترین ویرانی ساختمانی تاریخ در 24 آوریل 2013 در رانا پلازا در بنگلادش رخ داد، زمانی که یک ساختمان 8 طبقه در داکا، پایتخت کشور، به ناگاه ویران شد. این ساختمان محل فعالیت چندین کارگاه نساجی عظیم و بانک و اداره بود. در روز 23 آوریل، به دلیل ترک هایی که در پایه سازه دیده شد، کل ساختمان تخلیه شد. کارگران روز بعد تهدید شدند که در صورت بازنگشتن به سر کارشان، حقوق روزانه خود را دریافت نخواهند کرد.

در حالی که جریان برق ساختمان قطع شده بود، ژنراتور برق شروع به کار نموده و کارگران به سر کارهایشان در زمینه فراوری البسه برای برند های معتبر خارجی بازگشتند. ساختمان در ساعت 8:57 دقیقه صبح و تنها دقایقی پس از شروع کار روزانه فرو ریخت. به سرعت عملیات برای بیرون کشیدن زندگان و مردگان شروع شده که 3 هفته به طول انجامید و در نهایت 1.129 جسد از زیر آوار بیرون کشیده شدند.

در طول سال های قبل و بعد از این ماجرا، حوادث مشابه متعددی در بنگلادش اتفاق افتاده بود، اما فرو ریختن این ساختمان بود که مسائلی مانند کار اجباری و شرایط نامناسب در محیط کار را برجسته کرد. مالک ساختمان دستگیر شده و علیرغم ارائه وثیقه، به دلیل اتهامات دیگر هنوز در زندان به سر می برد.

منابع: whatculture ،businessinsider ،citizentruth