گزارش، نشست اکو و شرایط پیش روی ایران و شرکاء - باشگاه فوتبال بارسلونا

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران٬ دیروز در شهر آنتالیای ترکیه٬ وزرای امور خارجه سازمان همکاری اقتصادی اکو، مهمترین مسائل اقتصادی مشترک و اهداف سازمان همکاری اقتصادی منطقه ای را آنالیز کردند.

این سازمان در حال حاضر 10 عضو دارد که شامل این کشورهاست: ایران، ترکیه، پاکستان، آذربایجان، افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان، قرقیزستان، قزاقستان و ترکمنستان.

اکو یک سازمان منطقه ای دولتی به شمار می آید که در سال 1985 از سوی ایران، پاکستان و ترکیه با هدف پیشبرد همکاری اقتصادی، فنی و فرهنگی تاسیس شد و در سال 1992 میلادی 7 کشور جدید شامل افغانستان، جمهوری آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان را به عضویت پذیرفت.

پتانسیل های یک منطقه 500 میلیون نفری

10 کشور عضو اکو٬ جمعاً 500 میلیون نفر جمعیت دارند و نگاهی به تحلیل های جمعیت شناسی این کشورها٬ نشان می دهد که همه آنان٬ دارای بیشترین میزان جمعیت جوان٬ توانمند و دارای مهارت حرفه ای و دانش تخصصی هستند و می توانند به عنوان یک منبع انسانی عظیم٬ نقش کارآمدی در پویایی اقتصادی این منطقه از دنیا داشته باشند.

برگ برنده جغرافیا

جغرافیای کشورهای عضو اکو یک جغرافیای پهناور است که از سویی با اروپا٬ از سویی با خلیج فارس٬ از طرفی با شبه قاره هند و از دیگر سو با روسیه و چین همسایه است. در نتیجه به جرات می توان گفت که برگ برنده جغرافیا برای تقویت بنیه اقتصاد و تجارت در سازمان اکو٬ یک عامل بسیار مهم و ارزشمند است که اگر به درستی از آن استفاده گردد٬ می تواند نقش مهمی در اقتصاد منطقه و دنیا داشته باشد.

ظرفیت های بر زمین مانده

همچنان که گفته شد٬ اکو ظرفیت های مهمی در حوزه های جغرافیا٬ ترانزیت و منابع انسانی دارد و این 10 کشور مستعد و پویا٬ می توانند رونق بخش تجارت و همکاری های منطقه ای باشند. اما در حال حاضر٬حجم تجارت بین اعضای این سازمان ٬ حدود 65 میلیارد دلار در سال است و پیش بینی می گردد تا سال 2025 این میزان به بیش از 120 میلیارد دلار در سال برسد. اما واقعیت این است که برای افزایش این حجم احتیاج به همکاری و تقویت زیرساخت ها وجود دارد. چرا که رقم کنونی حجم تجارت بین اعضای اکو تنها 7 درصد از کل حجم تجارت این کشورها با سایر کشورهای دنیا است.

در نشست آنتالیا بر این موضوع تاکید شد که کشورهای عضو اکو٬ برای رسیدن به حجم تجارت 120 میلیارد دلاری تا سال 2025 میلادی٬ باید به شکل سالیانه 10 میلیارد دلار تجارت خود را افزایش دهند. لذا سازوکارهای مناسبی همچون کاهش تعرفه، افزایش سرمایه گذاری های متقابل، ایجاد تسهیلات برای همکاری بین بخش های خصوصی کشورها و اتصال بازارها به یکدیگر باید در نظر گرفته شوند و این کشورها بتوانند با حل معضلی به نام پیچیدگی ها و هزینه های گمرک٬ رو به جلو گام بردارند.

کارشناسان بر این باورند که ایجاد شبکه قدرتمند نقل و انتقال کالا و ایجاد زنجیره گردشگری در کشورهای عضو، به ارتقای آن یاری نمایند.

روابطی فراتر از اقتصاد

سازمان اکو علاوه بر فعالیت در حوزه تجارت و انرژی٬ در حوزه های مهم و حساس دیگری همچون مبارزه با مواد مخدر نیز زمینه همکاری دارد.

همچنین زیرمجموعه های دیگری در این سازمان فعال هستند. یکی از آنها اکو فرهنگی است که در تهران مستقر شده و مسئولیت هماهنگی فرهنگی بین کشورهای عضو را برعهده دارد.

اکو علمی در پاکستان مستقر شده و مسئول بخش های علمی این سازمان است. همچنین اکو تعلیم و تربیت در آنکارا، متولی فعالیت های دانشگاهی است. واقعیت این است که اکو در حوزه فرهنگ٬ احتیاج به فعالیت جدی تری دارد و در صورت تمرکز بر فعالیت های مبتنی بر توسعه فرهنگی و توریسم٬ علاوه بر ایجاد فرصت های شغلی جدید و توسعه اقتصادی٬ امنیت و روابط سیاسی و انسانی بین کشورهای اکو نیز مطلوبتر خواهد شد.

امنیت٬ زیربنای مهم

استقرار ثبات، آرامش و امنیت٬ زیربنای حساس و حیاتی برای پرداختن به بازرگانی و توسعه اقتصادی است. نگاهی به تابلوی فعلی کشورهای عضو اکو نشان دهنده این واقعیت است که اندیشه های افراطی و بازمانده های داعش و گروه های تکفیری٬ بخشی از کشورهای عضو اکو را در معرض تهدید قرار داده اند.

در سالیان اخیر٬ جمهوری اسلامی ایران در بین 10 عضو اکو به جدی ترین و قاطعانه ترین شکل ممکن با تروریسم و اندیشه های افراطی مبارزه نموده و از این نظر دین خود را به امنیت منطقه ادا نموده است. ضرورت دارد که دیگر کشورهای عضو اکو نیز در این حوزه گام های جدی بردارند و برای مبارزه با انواع تروریسم و زمینه های آن٬ همکاری های منطقه ای را گسترش دهند.

آیا اکو در تحریم ها به داد ایران می رسد؟

نگاهی به لیست کشورهای عضو اکو این واقعیت را نشان می دهد که در جریان تحریم های ظالمانه آمریکا علیه ایران و اعمال فشارهای اقتصادی بر ملت ایران٬ کشورهای مزبور از سویی به خاطر ترس از آمریکا و تبعات همکاری اقتصادی با ایران و از دیگر سو به خاطر آن که خود آنها نیز شرایط اقتصادی مطلوبی نداشته اند٬ نتواسته اند قدم چندانی برای ایران بردارند.

اما در این میان ترکیه موقعیت خود را به عنوان یک همسایه توانمند حفظ نموده و در مرحله تحریم نیز بعضاً با معافیت و مجوز آمریکا و غالباً بدون مجوز به همکاری تجاری و اقتصادی خود با ایران ادامه داده است.

با توجه به آن که کشورهای عضو اکو هنوز هم نتوانسته اند در راستای مبادلات چندجانبه داخل این گروه یک شبکه و نظام بانکی - اقتصادی مستقل و قدرتمند ایجاد نمایند و فعلاً زیر سایه استیلای دلار و یورو مانده اند٬ نمی توان انتظار داشت که در دوران تحریم ایران و همچنین در موقعیت های مشابهی که ممکن است برای کشورهای دیگر این گروه به وجود بیاید کار خاصی انجام دهند.

اما دور از انتظار نیست اگر در صورت اتخاذ تدابیر بانکی منطقه ای و ایجاد شبکه های نوین و همچنین کوشش برای استفاده از واحدهای پول ملی منطقه ای٬ اکو در آینده به سپری برای مبارزه با تحریم های آمریکا و اروپا تبدیل گردد.

نگرش ترکیه به اکو

اگر چه در بعضی از مسائل سیاسی منطقه ای و بین المللی گاهی شاهد رفتارها و اقداماتی از جانب ترکیه هستیم که انطباق و تناسب چندانی با روح همکاری های منطقه ای ندارد و بعضاً این کشور را به شکل شتاب زده ای در کنار آمریکا قرار می دهد٬ اما واقعیت این است که ترک ها نشان داده اند در خصوص آسیای میانه و آسیای مرکزی و فعالیت های اکو دیدگاه و برنامه های دور اندیشانه و درازمدت دارند و به دنبال آن هستند که در این حوزه استراتژی هوشمندانه ای را پیش ببرند.

در نشست وزاری امور خارجه عضو اکو در آنتالیای ترکیه شاهد آن بودیم که ترکیه در مقام میزبان و صد البته در هماهنگی با دیگر اعضا و دبیرکل اکو٬ 2 مهمان مهم را به این نشست آورد: یکی جمهوری ترک قبرس شاقتصادی و دیگری شورای ترک.

جمهوری ترک قبرس شاقتصادی به خاطر موقعیت خاص دریایی و بهره مندی از امکانات خاص ترانزیت مدیترانه می تواند نقطه امید جدیدی برای توسعه فعالیت های شرق به غرب اکو باشد. شورای ترک نیز نقطه ای است که نشان می دهد ترکیه توجه خاصی به هویت کشورهای ترک زبان دارد و می خواهد بر مبنای اشتراکات فرهنگی و زبانی کشورهای ترک زبان آسیای مرکزی امتیازات جدیدی به دست بیاورد که البته به نظر نمی رسد که این اقدامات منافات جدی با منافع اکو داشته باشد.