چرا خاطرات تلخ ماندگارند؟ نگاهی به راز فراموشی خاطرات خوب و ماندگاری تجربیات منفی - باشگاه فوتبال بارسلونا

دلایل ماندگاری خاطرات بد و فراموشی خاطرات خوب

1. تأثیر بقا بر حافظه

یکی از دلایل اصلی اینکه چرا خاطرات بد در فکر ما ماندگارتر هستند، به مفهوم بقا برمی گردد. از دیدگاه تکاملی، انسان ها برای زنده ماندن احتیاج داشتند تا تهدیدها و خطرات را به خاطر بسپارند. خاطرات بد معمولاً با تجربیات منفی یا دردناک همراه هستند که ممکن است برای بقای ما حیاتی باشند. به عنوان مثال، اگر کسی تجربه ای تلخ و خطرناک مانند حمله یک حیوان وحشی را داشته باشد، به خاطر سپردن این تجربه می تواند او را از مواجهه مجدد با همان خطر در آینده محافظت کند. به این ترتیب، مغز انسان به گونه ای تکامل یافته است که به تهدیدها و خطرات توجه بیشتری نشان دهد و آنها را در حافظه بلندمدت نگه دارد.

2. فعالیت آمیگدال و ارتباط با احساسات

آمیگدال، بخشی از مغز است که با احساسات و حافظه هیجانی مرتبط است. وقتی یک رویداد به شدت احساسی (به ویژه منفی) را تجربه می کنیم، آمیگدال فعال می گردد و این تجربه را با شدت بیشتری در حافظه ما ثبت می نماید. این فرآیند به این علت اتفاق می افتد که مغز به این تجربیات به عنوان اطلاعات مهم و حیاتی نگاه می نماید. به همین علت، خاطرات بد، به ویژه آنهایی که با ترس، استرس یا اندوه همراه هستند، با جزئیات بیشتری در فکر ما باقی می مانند.

3. تأثیر تکرار و مرور فکری

خاطرات بد اغلب به علت مرور مکرر در فکر ما ماندگارتر می شوند. وقتی یک تجربه منفی را به طور مداوم در فکر خود مرور می کنیم، آن را به نوعی تقویت می کنیم و باعث می شویم که این خاطره در حافظه بلندمدت تثبیت گردد. این در حالی است که ما معمولاً خاطرات خوب را به این شکل مرور نمی کنیم، زیرا آنها به طور طبیعی احساس رضایت و خوشایندی به ما می دهند و احتیاجی به پردازش مجدد ندارند.

4. تأثیر استرس و اضطراب

استرس و اضطراب نیز می توانند نقش مهمی در ماندگاری خاطرات بد داشته باشند. وقتی فردی تحت تأثیر استرس یا اضطراب قرار می گیرد، بدن او هورمون های استرس مانند کورتیزول فراوری می نماید. این هورمون ها باعث می شوند که مغز به تهدیدها و تجربیات منفی توجه بیشتری داشته باشد و آنها را بهتر در حافظه ذخیره کند. به همین علت، افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی یا استرس پس از سانحه (PTSD) ممکن است خاطرات بد را به طور مکرر و با شدت بیشتری تجربه نمایند.

5. فراموشی طبیعی خاطرات خوب

در مقابل، خاطرات خوب ممکن است به مرور زمان کم رنگ تر شوند زیرا آنها برای بقا و زنده ماندن ما چندان ضروری نیستند. از آنجا که تجربیات مثبت معمولاً تهدیدی برای بقای ما محسوب نمی شوند، مغز ممکن است تمایل کمتری به نگه داشتن آنها داشته باشد. به علاوه، خاطرات خوب ممکن است به علت کمبود تکرار و مرور فکری به مرور زمان محو شوند.

سخن پایانی

حافظه انسان پیچیده و شگفت انگیز است و به گونه ای طراحی شده است که به بقای ما یاری کند. در حالی که این ویژگی به ما امکان می دهد تا خطرات و تهدیدات را به خاطر بسپاریم و از آنها دوری کنیم، ممکن است باعث گردد که خاطرات بد به شکلی نامتناسب در فکر ما باقی بمانند. درک این مکانیسم ها می تواند به ما یاری کند تا با خاطرات منفی خود بهتر کنار بیاییم و بر آنها غلبه کنیم. بعلاوه، آگاهی از این واقعیت که خاطرات خوب ممکن است به مرور زمان محو شوند، می تواند ما را تشویق کند تا بیشتر به تجربیات مثبت زندگی توجه کنیم و آنها را به خوبی در فکر خود نگه داریم.